دو حکایت ایرانی

کتاب دو حکایت ایرانی برآمده از فرهنگ عامۀ ایرانیان است. حکایات و داستان‌های ایرانی در سده‌های متأخر جایگاه ویژه‌ای در ادبیات غرب یافته‌اند و آثار بسیاری در جهان، به‌ویژه در زمینۀ ادبیات عامۀ ایران، پدید آمده که بسیاری از آن‌ها برای ما ناشناخته مانده است. کتاب حاضر یکی از همین نمونه‌های کمترشناخته‌شده است که نخستین‌بار در سال ۱۸۸۷ میلادی به قلم فرانسیس جیمز چایلد، نویسنده، شاعر و استاد برجستۀ بلاغت و سخنوری در دانشگاه هاروارد آمریکا، منتشر شد.

چایلد بر این باور بود که تصنیف‌های فولکلور از روزگاری دموکراتیک‌تر در تاریخ بشر سرچشمه می‌گیرند؛ زمانی که جامعه به طبقات اجتماعی نوین تقسیم نشده بود و صدای واقعی مردم شنیده می‌شد. او «مردم» را دربرگیرندۀ تمام طبقات، از ثروتمند تا متوسط و فقیر، می‌دانست و به‌خوبی درک کرده بود که نوشتار و گفتار خوب تا چه اندازه برای هر تمدن و جامعه‌ای ضروری است.

از نگاه او، نوشتن و گفتن نه‌تنها ابزاری عملی برای تبادل اطلاعات مفید و کاربردی بود، بلکه وسیله‌ای برای تدوین و انتقال ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی میان مردم نیز به‌شمار می‌آمد. علاقهٔ چایلد به ادبیات عامه تا آن‌جا پیش رفت که به سرزمینی بسیار دورتر از آمریکای قرن نوزدهم، یعنی ایران، توجه ویژه نشان داد.

حکایات «عبدالله خراسانی» و «احمد پینه‌دوز» داستان‌هایی جذاب و خواندنی هستند که زندگی دو انسان شریف، ساده و مؤمن را روایت می‌کنند؛ افرادی که در مسیر زندگی با رویدادهای شگفت‌انگیزی روبه‌رو می‌شوند و سرانجام، به‌واسطۀ توکل و صداقتشان، سرانجامی خوش می‌یابند.

شیوۀ روایت در دو حکایت ایرانی بسیار شبیه به حکایات عامه‌پسند مکتوب و شفاهی تاریخ ادبیات ایران است؛ داستان‌هایی که طی قرن‌ها نسل‌به‌نسل منتقل شده‌اند. خواندن ترجمۀ این دو حکایت، برگرفته از کتابی که در سال ۱۸۸۷ در آمریکا منتشر شده، تجربه‌ای است که لذت مطالعه را برای مخاطب دوچندان می‌کند.